جشنواره ملی فرهنگ و هنر اقوام ایرانی ویژه دانشجویان
26 آبان 97
معرفی استان تهران
تدوین: علی اسمعیلی
فارغ التحصیل مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف
جشنواره ملی فرهنگ و هنر اقوام ایرانی ویژه دانشجویان
26 آبان 97
معرفی استان تهران
تدوین: علی اسمعیلی
فارغ التحصیل مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی شریف
تابستان 97
تهران
بزرگترین شهر و پایتخت ایران، مرکز استان تهران و شهرستان تهران است. جمعیّت شهر تهران طبق سرشماری سال (۱۳۹۵) بالغ بر ۸٬۶۹۳٬۷۰۶ نفر است .
استان تهران با وسعتی حدود 18814 کیلومتر مربع بین 34 تا 36.5 درجه عرض شمالی و 50 تا 53 درجه طول شرقی واقع شده
.است
دمای تهران بین 7- تا 4/39 + درجه (میانگین ماهانه حداکثر 27 و حداقل 1/0 درجه) و بارندگی سالانه 316 میلیمتر است.
وسعت تقریبی تهران 700 کیلومتر مربع است که با حریم آن قریب دو هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. جمعیت تهران حدود 8 میلیون نفر است که با احتساب شهر های استان و شهرکهای اقماری آن چیزی حدود 12 میلیون برآورد می‌شود. شورای شهر، تهران را به 22 منطقه شهری تقسیم کرده است.
تهران بزرگترین و مهم‌ترین شهر ایران است. بر اساس اطلاعات دریافتی از سایت رسمی شهرهای بزرگ دنیا، تهران به لحاظ مساحت صدو بیست‌و پنجمین کلان شهر دنیاست.اما از نظر جمعیت در رتبه بیست و هشتم جهان قرار دارد.
این بزرگی و موقعیت ویژه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی آن و تمرکز امکانات (در مقایسه با سایر نقاط کشور) سبب شده بسیاری از مردم کشور (برای کار، تحصیل، درمان، انجام امور اداری، خرید یا فروش کالا و تفریح) به این شهر آمده و تدریجاً در آن ساکن شوند.
استان تهران، از شهرهای تهران - شهریار - اسلامشهر - ری - پاکدشت - دماوند - شمیران - ورامین و فیروزکوه تشکیل شده است.
استان تهران از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب غرب به استان مرکزی، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود است.
تهران پایتخت ایران در پهنه‌ای بین دو وادی کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده و ۱۱۹۰ متر از سطح دریا فاصله دارد..این شهر دارای ۳۷۴ محله، یک شبکهٔ متراکم بزرگراهی و ۷ خط فعال مترو و ۸ خط در حال ساخت مترو است که در سال ۱۳۹۴، ۷۱۷ میلیون مسافر را جابه‌جا کرده‌اند.
ساکنان اصلی تهران، گروه‌های فارسی‌زبان بودند، اکنون مردم از اقوام مختلفی در این شهر زندگی می‌کنند. در تهران مردم به زبان فارسی با هم گفتگو می‌کنند. بیشتر مردم در این شهر، زبان فارسی با لهجه تهرانی دارند. دیگر گروه‌ها ساکن تهران عبارتند از کرد، آذربایجانی، گیلک، مازندرانی، ارمنی، عرب، لر. تراکم جمعیت در تهران بین ده‌هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار فرد در هر کیلومتر مربع برآورد می‌شود که بنابر آمار بیستمین شهر پرتراکم جهان است.
ساختار اداری ایران در تهران متمرکز شده‌است. تهران به ۲۲ منطقه، ۱۳۴ ناحیه (شامل ری و تجریش) و ۳۷۴ محلّه تقسیم شده‌است. نماد شهر تهران برج آزادی است. برج میلاد نیز نماد دیگر آن به حساب می‌آید. تهران میزبان نزدیک به نیمی از فعّالیّت‌های صنعتی ایران است، کارخانجاتی در زمینهٔ تجهیزات خودرو، برق و الکترونیک، منسوجات، شکر، سیمان و مواد شیمیایی در این شهر واقع شده‌اند، تهران همچنین بازار بزرگ فرش و محصولات مبلمان در سراسر ایران است. در جنوب حومهٔ تهران یک پالایشگاه نفت به نام پالایشگاه نفت تهران وجود دارد. در تهران و حومه، اماکن تاریخی مذهبی نظیر مساجد، کلیساها، کنیسه‌ها، و آتشکده‌های زرتشتیان قرار گرفته‌است.در فهرست گران‌ترین پایتخت‌های دنیا در سال ۲۰۰۸ میلادی، تهران در پلّهٔ آخر قرار داشت. تهران همچنین در فهرست گران‌ترین شهرهای دنیا و بر مبنای شاخص هزینه‌های زندگی، در پلّهٔ یکی مانده به آخر جای دارد. همچنین هزینه متوسط خانوار در تهران دو برابر دیگر استان‌های ایران است.تهران از جهت تولید ناخالص داخلی رتبهٔ پنجاه و ششم و با لحاظ کردن جمعیّت منطقه شهری، رتبهٔ بیست و نهم را در بین شهرهای دنیا دارد. مردم تهران ۳۳٪ از مالیات کشور را پرداخت می‌کنند.
گردشگری:
تهران در قلب سه منطقه طبیعی
. کوهستان‌های شمالی تهران؛ که بلندترین قله این کوهستان - توچال - با ۳۹۳۳ متر بر تمام فضای شهر مشرف است
- دومین منطقه، دامنه‌های البرز است؛ که به تپه ماهورها و دره‌های اوین، درکه، نیاوران، حصارک و سوهانک منتهی می‌شود و همواره خیل عظیمی از جمعیت را بسوی خود فرامی‌خواند.
برخی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری پر بازدید تهران :
محله فرحزاد / محله تجریش / خیابان ولیعصر / جاذبه‌های گردشگری افجه / بوستان جنگلی پردیسان / بوستان ولایت / بوستان لاله / پارک ملی سرخه حصار / پارک جنگلی لویزان / بوستان جمشیدیه / ارکستر سمفونیک تهران / مجموعه فرهنگی تفریحی عباس آباد / پارک شهر / بوستان ساعی /پل طبیعت
جویبارهای فصلی، مزرعه‌های پرورش‌‌گل در روستاهای اطراف، دامنه‌های دماوند، قلعه‌ها، بازارها و موزه‌ها
آبشار
دوقلو، کمرد، سنگان، پیچ ادران. در اطراف تهران آبشارهای زیادی است که آبشار دو قلو از زیباترین آنهاست که در ارتفاع دو هزار 700متری ارتفاعات دربند و در زیر پناهگاه شیرپلا قرار دارد.
آبشار کمرد درمنطقه ای به نام منوچهر آباد - بین جاده جاجرود و شهرک پردیس در دهکده‌ای کوچک به همین نام درقسمت شرقی اراکوه واقع است
آبشار سنگان: این آبشار در انتهای جاده کن - سولقان در روستای سنگان است اوج شکوه این آبشار فروردین و اردیبهشت است
آبشار پیچ ادران: از جمله آبشارهای فصلی دراطراف تهران است که ازذوب برف‌ها در بهار و تابستان پدید می‌آید و در 15کیلومتری جاده کرج - چالوس واقع است.
چشمه
آبعلی هراز، قلعه دختر، اعلا، تلخ آب، آب گرم لاریجان، چشمه شور، چشمه آب اسک
چشمه آبعلی: دوغ و آب معدنی آبعلی را همه می‌شناسیم، خود چشمه هم دورنیست ودر شمال دهکده آبعلی در 60کیلو متری شمال شرق تهران و در کنار بستر رودخانه مبارک آباد از زمین می جوشد
چشمه قلعه دختر: این چشمه در دو کیلومتری غرب جاده هراز در محل پل دختر بین گردنه امامزاده هاشم و پلور به فاصله 50کیلومتری تهران واقع شده، وجه تسمیه چشمه به قلعه‌ای است که به همین نام در کناران قرار دارد
چشمه شور: در ناحیه علی آبادو نزدیک دریاچه حوض سلطان است زمان استفاده مناسب از آن، ماههای آبان و آذر و اواخر زمستان تا اردیبهشت است.
دره‌های تفریحی تهران
دره کن سولقان (شمال شرقی تهران) هملون، وزباد ،کشار، آهنگرک، دو چناران، وارنگرود، کردان، واریان ارنگه ،اوشان و فشم، دره چالوس و اوین
دره دو چناران: دره حصارک فرحزاد در شمال غربی فرحزاد قراردارد که دره ای طولانی بادیدگاههای متنوع، باغ ها ف چشمه ها و مسیری پرافت و خیز و مناسب برای راهپیمایی است که از مسیر می توان به امامزاده داوود رسید
دره هملون: دره کوچک و کمی صخره ای در 30 کیلومتری جاده جاجرود بعد از روستای میگون پس از پل اهنی، واقع است و دارای آب و هوای بسیار سرد درفصل بهار و اوایل تآبستان است.
دره آهنگرک: این دره در غرب آبادی میگون، 5 کیلومتر بالاتر از بخش فشم حدفاصل حاجیه افتآب کوه و کوه آهنگرک با مزارع و درختان سرسبز وبسیار نزدیک به بخش میگون از جمله محیط های مناسب برای گردش یک روزه است
دره وزباد در شمال گلابدره شمیران درمکانی سراشیبی در زیردامنه های صخره ای قله سه هزارو صد متری اسپیلت قرار دارد و دارای تعدادی چشمه کوچک است.
دریاچه‌ها
دریاچه چیتگر ، تارو ممج، ولشت، سد امیرکبیر، لار و منظریه، سد لتیان، اوان و شورمست.
دریاچه تارو ممج: این دو دریاچه میان دو رشته کوه قره داغ در شمال و کوه زرین در جنوب واقع شده اند. این دریاچه‌ها در مدخل کوه ودر ارتفاع دو هزارو 500متری قرار دارند. این دریاچه برای تفریحات آبی از جمله شنا و قایقرانی مناسب است.
دریاچه ولشت: در نزدیکی کوه علم کوه قرار دارد و به دلیل قرارگرفتن در یک گودال بزرگ از دید پنهان است از طریق جاده کرج، چالوس، مرزن آباد، جاده اسفالته تاکلنو و چلاجورمی توان به دریاچه رسید.
دریاچه لار ومنظریه: این دریاچه در 84 کیلومتری تهران درجاده هراز قرار دارد و دارای هوای خنک و از دو راه میتوان به آن رسید: جاده هراز، رودهن روستاهایوسکاره اردینه و گردنه سیاه پلاس و جاده هراز، پلور، جاده سد لار کمردشت.
رودخانه‌ها
جاجرود، حبله رود فیروزکوه ، طالقان رود، شورو لار
غارها:
بورنیک (درجاده دماوند فیروزکوه نزدیک روستای هرانده)، بیوک آغا (مسیر جاده‌کن )، رود افشان، گل‌زرد (در دشت‌لار)، یخ مراد (منطقه گچسر در منطقه آزادبر.
غار رود افشان: این غار بسیار زیبا در دهکده رود افشان شهرستان دماوند ودرکوهستان البرز مرکزی واقع است، درون غار پوشیده از مواد اهکی است که به صورت قندیل هایی از سقف آن آویزان شده، در داخل غار چاله‌هایی است که آبی زلال از دل صخره های سنگی آن بیرون می‌آید
.
دشت‌ها
جانستون، لار، پهنگ ،هویچ و مشاء دشت بی‌نظیر پهنک در شمال قله زرد یکی از دیدنی‌ترین نقاطی است که میتوان یک برنامه یک روزه از طریق بخش پلور در جاده هراز به آن رسید.
دشت هویچ: این دشت یکی از مناطق زیبا و کوهستانی واقع در منطقه افجه لواسانات و ازمناطق ییلاقی و زیبای استان هران است، این دشت برای گردش در فصول بهار، تابستان و پاییز مناسب است.
مکان‌های تاریخی اطراف تهران
تپه‌گبری، برج‌های نقاره خانه و علاء الدین، مسجد جامع دماوند، آتشکده ری و تپه میل، برج علاءالدین، قلعه‌های دختر، ایرج، امامه، رودخان ،الموت و قلابن.
پارک‌های شهر تهران
باغ وحش تهران، پارک‌های ارم، جمشیدیه، بعثت، آلاچیق (بزرگراه ساوه کنار شهرک ولیعصر)، چیتگر، ساعی، لاله، ملت، شهر و شطرنج (در خیابان شهید ساری) از جمله پارک‌هایی هستند که میتوان با گردش و گشت و گذار در آنها خاطرات خوشی را برای خانواده رقم زد.
مراکز خرید
تهران به عنوان پایتخت کشور، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را در هر فصلی به خود جذب می‌کند. یکی از دلایل سفر به این شهر بزرگ مراکز خرید آن است. برخی از این پاساژها عبارتند از مرکز خرید تیراژه، پالادیوم،ارگ و کروش مرکز خرید ونک و بسیاری مجتمع‌های تجاری دیگر.
سوغاتی ها
صنایع دستی رایج در استان تهران به سه دسته شهری، روستایی و عشایری تقسیم می‌شود. در صنایع دستی شهری، تولید در کارگاه‌های دایمی صورت می‌گیرد.
عمده‌ترین صنایع دستی استان تهران عبارتند از: قلم زنی روی مس، خراطی، سبد بافی، خاتم کاری، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلو بافی، نقاشی چرم، قالی بافی و سفال‌گری، حصیربافی ، ورنی‌بافی ، دست‌بافی، چاپ باتیک، جاجیم و گلیم بافی، رویه پشتی، جوال، خورجین، رنگرزی و ریسندگی.
مراکز مهم خرید سوغاتی شهر تهران عبارتند از: مراکز خرید عتیقه منوچهری، مراکز خرید صنایع دستی- خیابان طالقانی و استاد نجات اللهی، مرکز خرید فرش - بازار بزرگ و خیابان فردوسی و مرکز خرید کتاب - روبروی دانشگاه تهران.
صنایع دستی رایج در استان تهران به سه دسته شهری، روستایی و عشایری تقسیم می شود. در صنایع دستی شهری، تولید در کارگاه های دایمی صورت می گیرد و فعالیت عمده شامل خراطی و سبدبافی، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلوبافی، نقاشی روی چرم، قالی بافی و سفال گری و چاپ باتیک است. با نگاهی به سابقه تولید و قدمت چنین فرآورده هایی در تهران در می یابیم که این رشته ها سابقه تولید طولانی در تهران ندارند و بیش تر حاصل کار صنعتگران اصفهانی یا شیرازی مقیم تهرانند. تولیدکنندگان مصنوعات سفالی بیش تر از لالجین همدان به تهران کوچ کرده اند و خراطان به طور عمومی اهل دزفولند.
تنها نقاشی روی چرم که از دوره قاجاریه در تهران رواج داشت، متکی به سابقه ای ممتد است. به اضافه چاپ باتیک که از سال های بعد از جنگ دوم جهانی در تهران رایج شد و گروهی به طور پراکنده به آن اشتغال داشته اند. در سال های اخیر نیز عده ای از هنرجویان کلاس های آزاد سازمان (سابق) صنایع دستی، در تهران سرگرم فعالیت بوده اند.
صنایع دستی روستایی که به طور کلی خانگی و غیردایمی است و فعالیت های عمده قالی بافی، گلیم بافی، حصیربافی و جاجیم بافی را تشکیل می دهد که از این بین، دست بافی و گلیم بافی در استان تهران دارای سابقه ای بسیار طولانی است و پاره ای دیگر از رشته ها طی سال های اخیر از طریق کارگاه های آموزش جهاد سازندگی یا مراکز بهزیستی به مناطق روستایی راه یافته و به دلیل قابلیت های اقتصادی گروه هایی را جذب کرده است.
عمده ترین صنایع دستی استان را قلم زنی روی مس، خراطی، سبد بافی، خاتم کاری، شیشه گری، تراش و نقاشی روی شیشه، زیلو بافی، نقاشی چرم، قالی بافی و سفال گری تشکیل می‌دهند.
البته تنها نقاشی روی چرم که از دوره قاجاریه در تهران رواج داشت، متکی به سابقه ای ممتد است. به اضافه چاپ باتیک که از سال های بعد از جنگ دوم جهانی در تهران رایج شد و گروهی به طور پراکنده به آن اشتغال داشته اند.
فرهنگ
نوروز
شهرهای پاکدشت، ورامین و پیشوا از نقاط تاریخی ایران محسوب می‌شوند و از قدیم‌الایام، آداب و رسوم ویژه‌ای در آیین‌های استقبال از بهار و عید نوروز بر این مناطق حاکم بوده و بسیاری از این آئین‌ها، هنوز پا برجاست
شهرهای جنوب شرق استان تهران قدمت حدود 7 هزار ساله دارند، در ادامه تعدادی از آداب و رسوم عید و سال نو این خطه از کشورمان را بررسی کرده‌ایم.
سمنوپزان
سنت سمنوپزان، حدود 20 روز مانده به عید نوروز انجام می‌شود تا سمنو برای سفره هفت سین آماده باشد.
چهارشنبه سوری
اکثر مردم در شب چهارشنبه آخر سال، از بیابان‌ها علف و هیزم جمع می‌کردند، به خانه‌ها می‌بردند و در این شب، کپه‌هایی از این هیزم‌ها را آتش می‌زدند و از روی آن می پریدند.
غذای شب چهارشنبه سوری
مردم شهرستانهای ورامین، پیشوا و پاکدشت، در این شب، باید غذایی می خوردند که در آن سبزی باشد؛ غذاهایی مانند: سبزی پلو با ماهی(دودی)، برنج و خورشت اسفناج و ...
جمعه آخر سال
برخی اعتقاد دارند که چون هنگام سال نو برای خانه و خانواده خود تهیه و تدارکی می بینند، روح اموات نیز منتظر خیرات است که نباید آنها را فراموش کرد.
مردم نیز به همین منظور، یا سه شب جمعه آخر سال یا از شب چهارشنبه تا شب جمعه آخر سال و یا فقط در آخرین شب جمعه، خیرات می‌دهند.
آداب استقبال از نوروز
ساکنان این مناطق، قبل از عید به خانه تکانی و تعمیر خانه می پرداختند. همچنین لباس نو میخرند.
شب یلدا
یلدای تهران قدیم با میوه‌های تازه فصل پاییز، میوه‌های خشک شده تابستان، آجیل مخصوص، شیرینی و هندوانه به صبح می‌رسید.
تهرانیان قدیم در همه اعیاد خود سنت حسنه جمع شدن افراد خانواده در منزل بزرگتر خانواده را منظور می‌داشتند و همه فرزندان خانواده در منزل مادر و پدر جمع می‌شدند.
از سنن یلدای تهران، صرف میوه‌های تابستانی از جمله هندوانه است که به دلیل نزدیکی این مراکز کشاورزی با تهران، میوه هندوانه در خوراکی‌های شب یلدای تهرانیان قرار گرفته‌است.
رمضان
در قدیم معمولا از ماه اردیبهشت تا پایان تابستان ماههای فراوانی و ارزانی بود و اگر ماه مبارک رمضان در تابستان واقع میشد، دغدغه و نگرانی از نظر تأمین مواد غذایی نبود.
همچنین اگر ماه مبارک در زمستان‌ها واقع میشد، با ذخیره‌سازی مواد غذایی، مردم خود به خوبی آن را مدیریت می‌کردند.
در کنار آنها، حبوبات نیز از جمله مواد غذایی‌ای بودند که به سر سفره روزه‌داران راه می‌یافتند و از آنجا که گوشت و حبوبات، باعث عطش می‌شدند، استفاده از این نعم‌الهی، کمتر صورت می‌گرفت و با مصرف زیاد سبزی و میوه، این امر تسهیل میشد.
.
در این ماه، نان سنگک پنجه‌خورده، کنجدی، سیاهدانه‌ای، دوباره تنور، قهوه‌ای و بغل تنور، مطبوع‌ترین نان‌ها بود و مردم اساسا از خوردن نان‌های حجیم دوری می‌کردند.
بعد از نان سنگک، تافتون که دوبار تنور میشد و بیشتر در «خشکه‌پزی»ها عرضه میشد، نان مطبوع مردم در این ماه بود.
سحر و افطار
مردم تهران در روزگار قدیم در ماه مبارک رمضان از افطار تا سحر بیدار می‌ماندند و سحرگاهان، به خصوص در تابستان‌ها، پشت‌بام به پشت‌بام صدا برمی‌خاست و حتی در روزگاری اندکی دورتر، کوبیدن بر پشت طشت‌مسی نیز رسم بود و در برخی از محلات مردم به صورت گروهی «چاووشی‌خوانی» می‌کردند تا کسی خواب نماند.
برخاستن از خواب، همچون فریضه نماز، بر تمامی اهل خانه واجب بود و خرد و کلان و سالم و بیمار نمی‌شناخت و چون این باور عمومی وجود داشت که دعای سحرگاهی، مورد استجابت درگاه الهی واقع می‌شود، بیماران و همراهان آنان، صدای دعا و استغاثه‌شان به درجه اعلا می‌رسید.
تاریخ
ابواسحاق استخری در کتاب المسالک و الممالک به سال340 هجری قمری درباره تهران به تفصیل سخن گفته است و ابن بلخی در کتاب خودش به نام فارسنامه که حدود سال های500 هجری قمری نوشته است از آثار تهران سخن به میان آورده است.
نجم الدین ابوبکر محمد ابن علی ابن سلیمان راوندی در کتاب معروف خویش به نام راحه الصدور به سال 599 هجری قمری روایت کرده است که مادر سلطان ارسلان سلجوقی که در سال 561 هجری قمری از ری قصد عزیمت به نخجوان را داشت در نزدیکی تهران فرود آمد و درهمان ایام خود سلطان نیز در دولاب که ناحیه ای در جنوب خاوری تهران است اقامت داشت.
در زمان پادشاهان صفوی کم کم تهران شهرتی پیدا کرد و آبادی و رونق این شهر به ویژه در دوره سلطنت شاه طهماسب اول آغاز گردید. چون جد اعلای صفویه به نام امامزاده حمزه مجاور بقعه حضرت عبدالعظیم در شهر ری مدفون بود از این رو سلاطین مزبور هرچند گاه برای زیارت قبر جدشان به تهران می آمدند.
شاه طهماسب اول گذشته از این، به علت وجود آبهای گوارا و باغهای فراوان و شکارگاههای مناسب اطراف شهر تهران را دوست می‌داشت و به مرور در این محل به سکونت های تقریبا طولانی می‌پرداخت، به حدی که دستور داد دور شهر را برج و باروی مقاومی و بناهای تازه و کاروانسراها در داخل آن بنا کنند، به همین مناسبت در سال 961 هجری قمری حصاری به دور شهر بنا نهادند که از چهار دروازه و 114 برج به تعداد سوره های قرآن تشکیل می یافت و مصالح آن را از معادنی تامین کردند که بعدها به چاله میدان و چاله حصار موسوم گردید.
حدود بارویی که به فرمان شاه طهماسب اول به دور شهر کشیده شد تقریبا 6 هزار قدم و بشرح زیر بود:
- از سمت جنوب خیابان مولوی فعلی
- از سمت شرق خیابان ری فعلی
- از سمت غرب خیابان وحدت اسلامی (شاهپور) فعلی
- از سمت شمال خیابان های امیر کبیر و امام خمینی (سپه) فعلی
و محوطه ارگ با داشتن حصار مخصوص و خندق جداگانه در وسط شمالی شهر قرار داشت.
از چگونگی محلات و موقعیت آنها چنین بر می آید که قسمت مغرب و شمال غربی شهر داخل باروی عهد شاه طهماسب غالبا باغستان بوده و خانه های مسکونی بیشتر در عودجالان و چاله میدان قرار داشته است و قسمت بازار محل کسب و کار بازرگانان و پیشه‌وران آن زمان بوده است.
شاه عباس اول نیز تا چندی به پیروی از شاه طهماسب همین رویه را تعقیب کرد و به آبادانی تهران همت گماشت و دستور داد باغ بزرگی به نام چهار باغ در تهران احداث کنند و ساختمانی برای سکونت موقتی خاندان سلطنتی بنا نهند.
در سال 1200 هجری قمری تهران برای اولین بار توسط آغا محمد خان قاجار به عنوان پایتخت انتخاب گردید.
در زمان آقا محمدخان قاجار تنها به ساختن عمارت تخت مرمر اکتفا گردید ولی در زمان فتحعلی شاه محلات جدید و ساختمانهای تازه چندی در تهران ایجاد گشت که از آن جمله بنای مسجد امام خمینی (شاه) - مسجد سید عزیز الله - مدرسه مروی - قصر قاجار - نگارستان و لاله زار را میتوان نام برد.
در زمان محمد شاه محله ای بنام عباس آباد در جنوب بازار و یک باغ و ساختمان بزرگتر نیز به نام عباس آباد در شمال تهران (عباس آباد کنونی)و محله دیگری به نام محمدیه که سابقا میدان پاتقاتوق نامیده میشد بر محلات دیگر افزوده شد و آب رودخانه کرج را بوسیله نهری بنام نهر کرج به تهران منتقل ساخت.
و همچنین احداث باغ داودیه (محله فعلی داودیه) و بخشی از بنای مسجد جمعه و بازار بین الحرمین از جمله آثار زمان محمد شاه میباشد. در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به همت امیر کبیر تاسیساتی چون مدرسه دارالفنون – بازار امیر – بازار کفاشها – سرای امیر پدید آمد. در سال 1275هجری قمری برای اولین بار برای تهران نقشه تهیه گردید.
در سال 1284 هجری قمری نقشه جدید تری از تهران با همکاری مهندسین فرانسوی تهیه شد. و اراضی جدیدی را داخل محدوده شهر نمودند و شهر را بوسیله خندقها و بارو های جدید به شکل هشت ضلعی محدود ساختند و ارتباط شهر با خارج را بوسیله دوازده دروازه به نام های دروازه های شمیران، دولت، یوسف آباد، دوشان تپه، دولاب، خراسان، باغشاه، قزوین، گمرک، حضرت عبدالعظیم، غار، خانی آباد تامین نمودند.
علاوه بر دروازه های دوازده گانه بالا که تا سال 1309 شمسی همچنان پا برجا بود، پاره ای بنا ها و باغها. محلات دیگر در زمان سلطنت ناصر الدین شاه ایجاد گردید که بعضی از آنها هنوز پابرجاست و از بقیه جز نامی باقی نمانده است، که میتوان به شرح زیر نام برد:
- باغ و کاخ گلستان، باغ و کاخ صاحب قرانیه، باغ و قصر سلطنت آباد، باغ و عمارت بهارستان (واقع در میدان بهارستان فعلی)، مدرسه و مسجد سپهسالار (شهید مطهری)، پارک میرزا علی خان امین الدوله، باغ و عمارت مسعودیه (محل سکونت مسعود میرزا فرزند ناصرالدین شاه)، باغ و عمارت علی قلی خان مخبرالدوله (چهار راه مخبرالدوله فعلی)، پارک اتابک (محل سگونت میرزا علی اصغر خان اتابک صدر اعظم و محل فعلی سفارت روسیه)، باغ حسن آباد (از آثار میرزا حسن خان مستوفی الممالک و چهار راه حسن آباد فعلی)، باغ و عمارت امیریه (متعلق به امیر کبیر کامران میرزا فرزند ناصرالدین شاه و محل فعلی خیابان امیریه)، باغ و عمارت منیریه (محل سکونت منیر السلطنه مادر کامران میرزا و محله منیریه فعلی)، باغ فرمانفرما (فرمانیه فعلی)، باغ و عمارت کامران میرزا (محله کامرانیه فعلی)، بقعه معروف به سر قبر آقا (مدفن سید زین العابدین امام جمعه داماد ناصرالدین شاه)، میدان امین السلطان (هنوز هم به همین نام برقرار است)، باغ فردوس (محله کنونی باغ فردوس تجریش که به وسیله معیر الممالک ساخته شد)، بنای شمس العماره، بازارآهنگرها، مسگرها، بازارچه های مروی و نایب السلطنه و محله سنگلچ، خانی آباد، قنات آباد، پاچنار، گود زنبورکخانه، بازار بزرگ
تغییرات بنیادین، پایتختی پیشرفته
تبدیل شدن تهران از شهری معمولی به یک پایتخت مدرن، از دوران پهلوی شروع شد. در دوران پهلوی، امور کشوری در پایتخت متمرکز شد و تعداد کارکنان دولتی در شهر به سرعت افزایش یافت؛ در این دوران، شهر تهران علاوه بر دو وظیفهٔ سیاسی و تجاری، وظیفهٔ اداری را نیز پذیرفت.
در سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۸، ساخت مؤسسات آموزشی بزرگ همانند دانشگاه تهران و بیمارستان‌های امروزی آغاز گردید. ورزشگاه امجدیه، موزه ایران باستان و کتابخانه ملی نیز در همین سال‌ها تأسیس شدند. همچنین در شهر تهران ساخت سینما، کافه، هتل و رستوران انجام شد و به علت ورود اتومبیل و اتوبوس، خیابان‌ها سنگفرش یا آسفالت شدند و ساختمان‌هایی جدید با معماری نوین غربی چهرهٔ پایتخت را دگرگون کردند.
گام‌های مهم صنعتی شدن تهران نیز در این دوران برداشته شدند. کارخانه‌های سیمان، بلورسازی، چیت‌سازی، دخانیات و صنایع نظامی در پیرامون پایتخت ساخته شدند؛ ایستگاه راه‌آهن نیز در همین دوران گشایش یافت.
توسعهٔ گسترده و سریع
نوگرایی، نیازهای تازه، گرد هم آمدن نخبگان اجتماعی و خواست هیئت حاکمه برای ایجاد آرمان‌شهری که همانند پایتخت‌های کشورهای پیشرفته باشد، ذهنیت تحول شهری را در تهران به وجود آورد.
روند توسعهٔ تهران با ایجاد شهرکهای تهران‌پارس و نارمک در شرق و تهران‌ویلا، شهرآرا و گیشا در غرب ادامه یافت. همچنین صنایع تازه و فرودگاهی در غرب و تأسیسات ترابری در جنوب گسترش یافتند. احداث اتوبان‌های پارک وی، شاهنشاهی، افسریه، ایوبی و همچنین احداث شهرکهای جدید اکباتان، لویزان، غرب، شوش و ده‌ها کوی مسکونی دیگر در این دوره انجام شد. در این دوره تهران به سرعت به یک کلان‌شهر بین‌المللی تبدیل شد. برنامه‌های توسعهٔ تهران بسیار گسترده بودند و این شهر یکی از شهرهای موفق آسیایی آن دوران بود.
مطالعات نخستین طرح جامع تهران در سال ۱۳۴۵ آغاز شد و در ۱۳۴۹ به تصویب رسید. در این برهه، تهران حدود ۱۸۰ کیلومتر مربع وسعت داشت و جمعیت آن به ۷٫۲ میلیون نفر می‌رسید. این طرح، گسترش شهر تهران را به دلیل وجود ارتفاعات در شمال و شرق و نامناسب بودن زمین‌های جنوبی، در منطقهٔ غرب تعیین کرد و سطح شهر را به ده منطقه با مراکز مجهز تقسیم و شبکه‌ای از آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها را نیز پیشنهاد کرد. ویکتور گروئن و عبدالعزیز فرمانفرمائیان مسئولیت این طرح را برعهده داشتند.
در جریان تدارک جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، طرح نماد تهران به مسابقه گذاشته شد؛ برندهٔ مسابقه، حسین امانت، در نهایت برج شهیاد آزادی را طراحی کرد؛ برجی که از برج‌های معروف دنیا به حساب می‌آید. همچنین از منشور کوروش بزرگ، نخستین نوشتار حقوق بشری جهان، برای نخستین‌بار در برج شهیاد پرده‌برداری شد.
تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی متعدد در این دوران توانست اوضاع آموزشی تهران را بسیار بهتر کند. برای دادن وجههٔ ورزشی بهتر به پایتخت نیز، مجموعه ورزشی آریامهر (آزادی) در ۱۰ شهریور ۱۳۵۳ و همزمان با بازی‌های آسیایی تهران افتتاح شد.[۵۸] بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران، به عنوان نخستین رویداد بین‌المللی مهم ورزشی در تهران برگزار شد؛ همچنین این برای نخستین‌بار بود که بازی‌های آسیایی در خاورمیانه برگزار میشد و ورزشگاه آریامهر (آزادی) به عنوان یکی از بزرگترین ورزشگاه‌های جهان، میزبان اصلی این بازی‌ها بود.
گذرها
گذرها معابری بودند که محلات مختلف شهر قدیم را به یکدیگر متصل می‌ساختند. از گذرهای معروف تهران که تا امروز نیز نام آنها در بین مردم رواج دارد میتوان به این گذرها اشاره نمود:
- گذر امامزاده یحیی، گذر تقی‌خان، گذر حمام خانم، گذر حمام میرزا ولی، گذر حمام نواب، گذر دانگی، گذر دباغخانه، گذر سرپولک، گذر قلی، گذر مروی، گذر مستوفی، گذر مهدی موش، گذر میرزا محمود وزیر، گذر نوروزخان، گذر لوطی صالح
خیابان‌ها
خیابان‌های قدیم در دوره قاجار و اوایل پهلوی خیابان‌های تهران از 15 تا 20 خیابان اصلی و فرعی تجاوز نمی‌کرد. از خیابان‌های قدیمی که هنوز نام قدیم خود را حفظ کرده‌اند، میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- خیابان ناصریه (ناصر خسرو - اولین خیابان تهران)، خیابان چراغ گاز (امیرکبیر)، خیابان گار ماشین (خیابان ری)، خیابان لاله‌زار، خیابان جلیل آباد (خیام)، خیابان باغ شاه (امام خمینی)، خیابان حسن‌آباد، خیابان امیریه، خیابان منیریه، خیابان شاه‌آباد، خیابان استانبول، خیابان علاءالدوله (فردوسی)، خیابان عین‌الدوله، دروازه شمیران، خیابان صاحب جمع، صفی علیشاه، خیابان باب همایون، خیابان ملک (سه راه امیریه تا میدان قزوین)، خیابان ارامنه (از میدان وحدت اسلامی تا پل امیر بهادر)، خیابان فرهنگ، امیر بهادر
جاده مخصوص
خیابانی که امروز ولیعصر خوانده می‌شود و تجریش و راه‌آهن را به هم متصل می‌سازد، در زمان رضاشاه جاده مخصوص یا اختصاصی خوانده میشد و تا سال‌ها اتومبیل‌های عادی اجازه رفت و آمد در آن را نداشتند.
این راه تا چهار راه انقلاب (پهلوی)، خیابان بود و پس از آن به جاده تبدیل میشد و در اطراف آن فقط باغ و بیابان، ویلا و به صورت پراکنده مهمانخانه و کافه‌های حومه شهر مشاهده میشد.
میدان‌ها
در تهران عهد قاجار پنج میدان توپخانه، بهارستان، ارگ، پاقاپق و مشق ساخته شد. بعد از آن 12 میدان دیگر در تهران بناشد.
طراحان میدان‌های جدید ابتدا مهندسان چک و فرانسه و سپس آلمانی و دانمارکی بودند. بعدها 150 میدان کوچک و بزرگ به مرور به این مجموعه اضافه شد. از 50 میدان احداث شده در سال‌های اخیر، آفریقا (آرژانتین) و بسیج، بزرگترین آنها هستند.
تهران به تفکیک مناطق شهرداری
تهران در حال حاضر به 22 منطقه شهری تقسیم می‌شود که نقشه توزیع این مناطق بر گشتره تهران بزرگ به شکل زیر است:
اماکن زیارتی و مذهبی
- امام زاده محمود، امامزاده ابراهیم، امامزاده ابوالحسن، امامزاده ابوالقاسم، امامزاده ابوطالب، امامزاده اسحاق ابن موسی، امامزاده اسماعیل، امامزاده اسماعیل زکریا، امامزاده اهل ابن علی، امامزاده پنج تن، امامزاده جعفر، امامزاده حسن، امامزاده داود، امامزاده رضا، امامزاده زید، امامزاده سید اسماعیل، امامزاده سید محمد ولی، امامزاده سید ناصرالدین، امامزاده سید ولی، امامزاده شعیب، امامزاده صالح، امامزاده طاهر، امامزاده عباس، امامزاده عبدالله، امامزاده عزیز، امامزاده عقیل، امامزاده علاءالدین، امامزاده علی اکبر، امامزاده عمادالدین، امامزاده عینعلی و زینعلی، امامزاده قاسم، امامزاده قاسم وحیدیه، امامزاده محمد، امامزاده مطیب، امامزاده معصوم صالح، امامزاده نوربخش، امامزاده یحیی، امامزاده‌کابل‌حسین، امامزاده‌موسی‌ابن‌جعفر، بقعه امامزاده معصوم، بقعه بی بی شهربانو، بقعه چهل تن، بقعه رقیه، بقعه علی بن محمد ملقب به قاضی صابر، بقعه هفت دختران، تکیه دولت، سر قبر آقا، سقاخانه حضرت ابوالفضل، مرقد مطهر امام خمینی، مسجد الجواد، مسجد امام‌خمینی، مسجد جامع تهران، مسجد جزایری، مسجد جمعه، مسجد حاج‌رجبعلی، مسجد حکیم‌باشی، مسجد خان مروی، مسجد سپهسالار جدید، مسجد سپهسالار قدیم، مسجد سید عزیزالله، مسجد شیخ عبدالحسین، مسجد فیلسوف‌الدوله، مسجد معزالدوله، مسجد معیرالممالک، مقبره پیرعطا، مقبره خواجه احمد، مقبره خواجه موسی، مقبره سید میر سلیم، کلیسای طاطاوس، کلیسای مریم مقدس
بناهای تاریخی
آب‌انبار سید اسماعیل، آتشگاه قصران، ارگ تهران، باغ نگارستان، برج طغرل، برج نقارخانه، بقایای شهر سلجوقی، بقعه سلطان، بقعه شیخ عبدالله طرشت، بنای مسعودیه، پاچنار، پل صفوی، پل قاجاری، تپه چشمه علی، تپه گبری، تپه میل، توپ مروارید، چهار راه مخبرالدوله، حمام بازار، حمام مهدی‌خانی، حمام همتیار، خانه اتحادیه، خانه امام جمعه، خانه امیربهادر، خانه امین‌السلطان، خانه شقاقی، خانه شهید مدرس، خانه مشیرالدوله، خانه وثوق، خانی آباد، دروازه باغشاه، دروازه خانی آباد، دروازه خراسان، دروازه دوشان تپه، دروازه دولاب، دروازه دولت، دروازه شمس العماره، دروازه شمیران، دروازه عبدالعظیم، دروازه غار، دروازه قزوین، دروازه گمرک، دروازه یوسف آباد، دژ رشکان، دیر خواهران روحانی، زندان هارون، میدان سبزه، سردر باغ ملی، سقاخانه آینه، سقاخانه عزیز محمد، سقاخانه کل عباس علی، سقاخانه نوروزخان، سیده ملک خاتون، عمارت امیریه، عمارت باغ فردوس، عمارت فاضل عراقی، عمارت کامران میرزا، عمارت منیریه، عمارت نظامیه، عمارت و باغ فرمانیه، قبر تاج الدین، قره تپه، قصر ضحاک، قصر قاجار، قلعه تبرک، قلعه دختر ضحاک، قلعه گبری، قنات آباد، قنات شاه، کاخ بهارستان، کاخ سعدآباد، کاخ سلطنت‌آباد، کاخ فیروزه، کاخ گلستان، کاخ موزه های گلستان، کاروانسرای عین‌الرشید، کاروانسرای قصر بهرام، گود زنبورک خانه، لا له زار، محله بازار، محله چال میدان، محله دولت، محله سنگلج، محله عودلاجان، منار محله پامنار، میدان و ساختمان راه‌آهن، میدان ارگ، میدان امام خمینی، میدان امین السلطان، میدان بوعلی سینا، میدان حسن آباد، میدان محمدیه، میدان مشق
جاذبه های طبیعی
- آبشار پسنگ، آبشار دوقلو، آبشار سوتک، آبشار منظریه، آبشاراسون، استودان گبرها، پارک اتابک، پارک امین الدوله، پارک جنگلی چیتگر، پارک ملی خجیر، پارک ملی کویر، پناهگاه پلنگ‌چال، پناهگاه شیرپلا، تپه حصارک، تپه کله قندی، توچال، دریاچه سد لتیان، قله دماوند، منطقه حفاظت شده ورجین
موزه ها
آبکار، آبگینه، آثار طبیعی و حیات وحش، آزادی، بهزاد، پست و تلگراف، تاریخ، تماشاگه خودرو، جانبازان انقلاب اسلامی، جواهرات ملی، خانه صبا، رضا عباسی، زمین شناسی، سبز، سکه بانک سپه، سیزدهم آبان، سینما، شهدا، صبا، صنعت برق، عکاس خانه شهر، علوم، فرش ایران، کاخ رجعت و عبرت، کاخ سعد آباد، کتابخانه ملک، گیاهان دارویی، مجلس شورای اسلامی، مردم شناسی، مروارید، ملت، ملی ایران، نظامی، نیروی هوایی، هنر های ملی، هنرهای زیبا، هنرهای معاصر، هنرهای تزئینی
گورستان‌ها
ابن باویه، بهشت زهرا، حضرت عبدالعظیم، دولت، ظهیرالدوله
اداره کلان شهر
این کلان شهر با انبوه نیازها و مسائل جاری و عمرانی خود، توسط چندین سازمان و نهاد دولتی یا عمومی هدایت می‌شود که شهرداری در چارچوب راهبردهای وزارت کشور و شورای شهر متولی اصلی ساماندهی مسائل شهر و ارتقای مشارکت و رضایت شهروندان است. تراکم بالای جمعیتی در این شهر 200 ساله، موجب شده سیاست‌های مسئولان شهری مبتنی بر جلوگیری از رشد جمعیت باشد. شهر تهران با تراکم جمعیتی 10 هزار و550 نفر در هر کیلومترمربع، جزو شهرهای با تراکم بالاست.
اداره مطلوب این شهر، تنها با کلان نگری و هماهنگی مدیران ذیربط همه دستگاه‌های اجرایی مقدور میباشد تا برای رعایت منافع عمومی و شهروندمداری، در بهبود امور شهر مشارکت نمایند.
عمران:
: پل غیر‌همسطح روشندلان / پل سه پایه جوادیه / برج میلاد / برج آزادی / تونل توحید / تونل نیایش / تله کابین توچال / آزادراه تهران - شمال / مترو تهران / بنای تئاتر شهر / بلندترین برج پرچم /
دین
بیشتر مردم تهران رسماً مسلمان و شیعه دوازده‌امامی هستند. دیگر جوامع مذهبی در تهران شامل بهائیان، زرتشتیان، مسیحیان و یهودیان می‌شود.افراد زرتشتی، مسیحی و یهودی تنها اقلیت‌های دینی تهران و ایران هستند که در حد قانون در انجام آیین دینی خود آزادند. همچنین برخی اقلیت‌های دینی، همانند زرتشتیان دارای انجمن و مدارس اختصاصی خود در تهران هستند.
مراکز مذهبی پرشماری نیز در سراسر شهر ساخته شده‌است؛ از مساجد گرفته تا کلیساها، کنیسه‌ها و نیایشگاه‌های زرتشتی. نخستین مسجد تهران نیز مربوط به دورهٔ صفویه است که مسجد جامع بلده طیبه تهران نام دارد و توسط مولانا ملا محمد مقیم‌ارازی بازسازی شده بود.
تهران کانون اقتصادی ایران است. همچنین این شهر به عنوان پایتخت سیاسی ایران، مشاغل فراوانی در زمینه‌های گوناگون دارد و اولین منطقهٔ صنعتی کشور محسوب می‌شود.
ورزش
تهران نخستین شهر در خاورمیانه بود که میزبانی بازی‌های آسیایی را بر عهده گرفت. تهران میزبان بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ بود و همزمان با آن، مجموعه ورزشی آریامهر (آزادی) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین‌های آن زمان در ۱۰ شهریور ۱۳۵۳ افتتاح شد.
فدراسیون هندبال آسیا، مهم‌ترین نهاد مسئول هندبال در آسیا، در سال ۱۳۵۳ رسماً در تهران تشکیل شد.
توچال و شمشک از مهم‌ترین پیست‌های اسکی تهران هستند. توچال شلوغ‌ترین و نزدیک‌ترین پیست اسکی تهران است که در پایان خیابان ولنجک، در ۳ کیلومتری میدان تجریش، در منطقهٔ شمیرانات قرار دارد. شمشک دومین پیست اسکی بزرگ در ایران پس از دیزین است و در ۵۷ کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد. دیزین، مهم‌ترین پیست اسکی ایران و معتبرترین پیست اسکی در خاورمیانه نیز برای مردم تهران در دسترس است.
فوتبال
فوتبال ورزش نخست تهران است و شهرآورد تهران میان دو تیم استقلال و پرسپولیس برگزار می‌شود. فوتبال در تهران توسط انگلیسی‌ها رواج یافت و نخستین زمین بازی آنها نیزمیدان مشق بود. آشنایی تهرانی‌ها با فوتبال نیز از همین طریق صورت پذیرفت.
نخستین تشکیلات فوتبالی تهران در سال ۱۳۰۲، با نام کلاب ایران پدید آمد. در سال‌های میانی حکومت رضاشاه چندین باشگاه در تهران تأسیس شد و در سال ۱۳۱۶ مسابقاتی میان آنها برگزار شد. کمی بعد عباس اکرامی باشگاه شاهین را تأسیس کرد که برای چند دهه از قوی‌ترین باشگاه‌های ایران بود. در سال ۱۳۱۷ نیز بزرگترین ورزشگاه فوتبال ایران تا به آن زمان، گشایش یافت که امجدیه نامیده شد.
تیم های تهران: پرسپولیس / استقلال / نفت تهران / استیل آذین / راه آهن / مجموعه ورزشی آزادی تهران
دانشگاه‌های تهران
آموزش عالی مدرن ایران با تأسیس دارالفنون (۱۲۳۰ خ) توسّط امیرکبیر در تهران آغاز شد. پس از آن در سال ۱۳۱۳ خ. در دورهٔ رضاشاه اولین مرکز آکادمیک و مدرن آن زمان در سال ۱۳۰۰یعنی دانشکده افسری را تأسیس گردید و پس از آن به همّت افرادی چون محمود حسابی و علی‌اصغر حکمت، دانشگاه تهران ایجاد شد. هم‌اکنون در بین دانشگاه‌های سطح یک وزارت علوم دانشگاه های تهران، صنعتی شریف، دانشگاه علامه طباطبایی، علم و صنعت ایران، صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه هنر تهران و دانشگاه شهید بهشتی در شهر تهران قرار دارند. علاوه بر چند دانشگاه فوق دانشگاه الزهرا، دانشگاه شاهد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی،دانشگاه علم و فرهنگ، دانشگاه خوارزمی و دانشگاه سوره نیز از دانشگاه‌های معتبر کشور می‌باشند. دانشگاه‌های علوم پزشکی دولتی موجود در تهران عبارتند از: دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران، شهید بهشتی و بقیةالله.
دانشگاه آزاد اسلامی نیز در مرداد ۱۳۶۱ خ. با ایجاد واحد تهران مرکز شروع به کار کرد. سپس به‌تدریج واحدهای تهران جنوب، تهران شمال، تهران شرق، تهران غرب و علوم و تحقیقات تهران تأسیس شدند. پس از دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام نور در مهر ۱۳۶۷ خ. با هدف آموزش عالی از راه دور تأسیس شد؛ و بالاخره در سال ۱۳۷۲ نیز دانشگاه جامع علمی کاربردی، با هدف یکسان کردن مدارک و نحوه آموزش مورد تأیید مراکز آموزش دولتی وابسته به سازمانها که به آموزش عالی می‌پرداختند تشکیل گردید.[
و در پایان پایتختی برای همه امور در همه فصول
تهران مرکز همه امور در ایران است؛ حکومت، سیاست، اقتصاد، کاروتجارت، علم وصنعت، تولید و.... مرکز تصمیمات بزرگ.
تهران در تمام روزهای سال پرجنب و جوش است. شهری است پول ساز برای آدم‌های جوان و پرانرژی.
در تهران همیشه دیراست. به همین خاطر ساکنان این شهر بخوبی درک می‌کنند که وقت طلاست.
صبح تهران دیدنی‌تر از هر وقت دیگری است؛ همه دونده‌اند.
شاید این پایتخت برای آنها که دور از هیاهو محیطی آرام را طلب می‌کنند، آنقدرها هم مناسب نباشد.
تهران اما ویژگی دیگری نیز دارد؛ شهری است خبرساز.
مشاهیر تهران
کمال الملک
وارد طهرانی (محمّد شفیع)
شریفای طهرانی
صبوری طهرانی (محمود)
عطاءالله طهرانی (استاد)
ساقی میرزا
افضل نامی طهرانی
حقی رازی (مولانا)
قاسم بیک افشار
شاکر طهرانی
محمد بن حسین (شیخ یوسف طهرانی)
یوسف بن محمود طهرانی(رازی)
جلال آل احمد
آیت‌الله سید محمود طالقانی
محمد ابن یعقوب کلینی
حکیم خیری طبیب طهرانی
محمّد هاشم بن محمّد طاهر
ابوبکر محمد رازی
شهید دکتر چمران
